Fiber Optik Kablolama
Fiber optik kablolar, çok hassas ve özel yöntemlerle üretilmiş, silisyum dioksit yapıda çekirdek ve üzeri akrilik kaplama ile kaplanmış kablolardır diyebiliriz.
Fiber optik kablolar, kablonun yapısı kablonun kendi boyunca ışığı iletmesi prensibiyle çalışır.
Şekilden anlaşılacağı üzere bir ışık kaynağından çıkan ışık kablo hattını takip ederek kablonun diğer ucundan çıkmaktadır.
Fiber optik kablolar, bakır kablolara göre daha yüksek bant genişliği sunması ve elektriksel parazitlerden etkilenmemesi gibi önemli özellikler sunduğu için tercih edilmektedirler. Bilindiği gibi bakır kablolar elektrik sinyallerini en verimli şekilde 80 ila 100 metre arasında iletebilirken fiber optik kablolar veriyi daha uzun mesafelere veri iletimi gerçekleştirebilmektir.
Çevresel şartlar(nem, elektriksel parazit) göz önüne alındığında parazitlerden etkilenmeden ve her zaman tutarlı bir şekilde çalışan ağ kabloları fiber optik kablolar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bakır kablolara göre daha uzun ömürlü ve verimli olan fiber optik kablolar, günümüz internet alt yapısının ve bir çok ağın alt yapısını oluşturmaktadırlar.
Fiber optik kabloların yapısında 3 temel kısımdan oluşmaktadırlar;
- Kılıf: Kabloyu dış etmenlere karşı koruyan kısımdır.
- Cam Örtü: Kılıftan sonra gelen ve kablonun içerisinden geçen ışık hüzmesinin tekrar merkeze gönderen kısımdır.
- Çekirdek: Işığın hareket ettiği ince cam katmandır. Bu kısım tek modlu (single-mode) ve çok modlu olarak (multi-mode) olarak ikiye ayrılırlar.
Fiber Optik Kablo Çeşitleri
Günümüzde çok modlu ve tek modlu olmak üzere kullanılan iki çeşit fiber optik kablo vardır. Çok modlu fiber optik kablolar, 125 mikron dış çapa ve 50 mikron civarında çekirdek çapına sahiptirler ve ilerleyen ışık, çoklu yol üzerinden hareket eder.
Data alma ve gönderme tek modlu fiber optik kabloya göre daha yavaş ve kısa mesafelidir. Tek modlu fiber optik kablolar ise sadece bir çeşit yayılmaya izin vermek için 10 mikro çapından daha az bir çapa indirgenmiştir ve ilerleyen ışığın tümü tek bir yol üzerinde hareket eder. Yüksek kapasitedeki bilgiyi çok modlu fiberden daha iyi iletirler. Çünkü sinyalin yayılması ve kaplamaya çarparak ilerlemesi yoktur.
Singlemod(Tek Modlu) Fiber Optik Kablolar
Yaklaşık 9 mikronluk çapa sahip olan ince merkezli kablolardır ve 1300 ile 1550 nanometre arasında dalgaboyu değerine sahip kızılötesi lazer ışığını iletirler. Bu kablo çekirdeğinin 9 mikron gibi çok küçük bir çapa sahip olması sayesinde ışığın kabloda yayınım yaparken izleyebileceği tek bir yol vardır. Fiberde spesifik bir dalgaboyunda ilerleyen sadece bir ışık modu ya da doğrultusu vardır. Dolayısıyla, bütün ışık ışınları kabloda yaklaşık aynı yolu izler ve kablonun bir ucundan diğer ucuna olan mesafeyi yaklaşık aynı sürede kat ederler. Bu singlemod kabloların en önemli avantajlarından biridir. Ayrıca bu kablo türünde tek bir ışık modu olduğu için modsal yayınım söz konusu değildir. Bu durum daha az yayılma kaybı ve daha çok bilgi taşıma kapasitesi sağlar.
Multimod(Çok Modlu) Fiber Optik Kablolar
Yaklaşık 62,5 mikronluk bir çekirdek çapına sahiptirler ve 850 ile 1300 nanometre arasında dalgaboyu değerine sahip kızılötesi lazer ışığını iletirler. Üretim maliyeti daha uygun olduğundan çok kullanılan kablo türüdür. Kayıp miktarı singlemod kablolara göre daha fazladır.
Data transmisyonu için LAN(Local Area Network — Yerel Alan Ağı) şebekelerinde genellikle multimod fiber optik kablo tercih edilir. Multimod giber optik kablolar geniş çekirdek çapının mekanikler üzerinde fazla hata payına izin vermesi sayesinde yüksek duyarlı bağlayıcılara ihtiyaç duymaz. Bu sayede singlemod kabloya göre daha ekonomik konnektörler, modüller ve aktif elemanlar kullanılır. Multimod kablolarda ışık transferi ve algılamada ucuz LED’ler kullanılır.
Multimod fiber optik kablolar, çekirdek çaplarına göre 62,5/125/250 mikron (Çekirdek Çapı/Kılıf Çapı/Kaplama Çapı) ve 50/125/250 mikron (Çekirdek Çapı/Kılıf Çapı/Kaplama Çapı) olarak iki şekilde üretilir.
Multimod fiber optik kablolar indis yapısına göre iki gruba ayrılırlar:
1.Kademe İndisli Multimod Fiber
Kademe indisli multimod fiber düzeni, singlemod düzenine benzer; aradaki fark, merkezi çekirdeğin çok daha geniş olmasıdır. Kademe indisli multimod fiberde bant genişliği 10–50MHz/km ve daha fazladır. Bu fiber türü, daha geniş bir ışık-fiber açıklığına sahiptir, dolayısıyla kabloya daha çok ışık girmesine imkan verir. Çekirdek — koruyucu zarf arasındaki sınıra kritik açıdan daha büyük bir açıyla çarpan ışık ışınları, çekirdekteki zikzak şeklinde yayınım yapar ve sürekli olarak sınırdan yansırlar. Çekirdek — koruyucu zarf sınırına kritik açıdan daha küçük bir açıyla çarpan ışık ışınları, koruyucu zarfa girer ve yok olurlar. Fiberde yayınım yaparken, bir ışık ışınının izleyebileceği çok sayıda yol olduğu görülebilir. Bunun sonucu olarak, bütün ışık ışınları aynı yolu izlemez, dolayısıyla fiberin bir ucundan diğer ucuna olan mesafeyi aynı zaman süresi süresi içinde kat etmezler.
2. Derece İndisli Multimod Fiber
Derece indisli multimod fiberin yapısındaki çekirdeğin indisi yarı çapa bağlı olarak değişir. Yani dışarıdan bakıldığında (çok hassas ve güçlü mikroskoplarla) içten dışa doğru eşmerkezli halkalar halindedir. Bu halkaların her birinin kırılma indeksi farklıdır ve içten dışa doğru gidildikçe kırılma indisi düşer. Yani tam merkezde en büyük indeks, en dışta ise en küçük indeks bulunur. Bu katmanların sayısı imalatçı firmaya göre değişir. Genellikle bu katmanların sayısı 50 ile 400 arasındadır. Merkezde direkt olarak giden ışık az yol alır; ancak, burada indeks büyüktür. Daha dış katmanlarda giden ışıkların aldıkları yol daha fazladır; ancak, bu katmanlarda indeks küçük olduğundan ışığın hızı indeks profili ile ters orantılı olarak değişir. Dolayısıyla, tüm ışıklar belli düğüm noktalarında birleşirler; ancak, alıcı uçta darbeler arasında bir gecikme olur. Buna rağmen gecikme basamak indisli multimod fiberlerinkine göre daha azdır. Bu fiber türünde bant genişliği 200–300 MHz/km ile 5–6 GHz/km arasında değişir.
Fiber Optik SFP (Small From Pluggable)
Fiber optik altyapıya sahip sistemlerde switch, router veya diğer ağ cihazlarında ışık sinyallerinin elektriksel sinyallere dönüşümü gerekmektedir. SFP cihazları bu işi gerçekleştirir.
Fiber Optik Konnektörler
Konnektör tipleri kullanım amacı ve şekline göre değişiklik gösterir. Birkaç tanesini basitçe tanımlayacak olursak ;
LC Tip : Bu tip konnektörler genelde aktif cihazların çıkışları yada girişlerinde kullanılırlar.
SC Tip : Bu tip konnektör günümüzde en çok tercih edilen konnektör tipidir.
